Barak Typu RLM 501

Barak pomiędzy AWO-Heim (Zakładem Związku Opieki Społecznej dla Robotników), a kościołem Lutra jest przykładem powszechnego rodzaju konstrukcji drewnianej, która od połowy lat 20. XX wieku była rozwijana przez firmę Niesky Christoph & Unmack.

Rozwój drewnianego budownictwa przemysłowego jest ściśle związany z nazwiskiem Konrada Wachsmanna, który zastosował podstawowe zasady budownictwa z prefabrykowanych dużych elementów drewnianych do tworzenia nowoczesnych budynków mieszkalnych. Od 1926 roku Wachsmann był głównym architektem Christoph & Unmack, jest on też uważany za jednego z najważniejszych architektów modernizmu klasycznego w latach 20. i 30. ubiegłego wieku.

Wraz ze światowym kryzysem gospodarczym z końca lat 20. XX wieku sprzedaż w sektorze budownictwa mieszkaniowego gwałtownie spadła. Dlatego od 1933 roku firma Christoph & Unmack przeniosła środek ciężkości swoich badań i produkcji na przemysłową budowę drewnianych baraków. W Niskiej (miasto w Niemczech, we wschodniej części Saksonii) firma założyła Związek Badawczo-Budowlany Służby Pracy Rzeszy oraz Niemiecką Konwencję Budownictwa Drzewnego Niesky (FOKORAD). Zgodnie z opracowanymi tu patentami, inne firmy zajmujące się drewnianym budownictwem również konstruowały takie baraki.

W 1936 roku kanclerz Rzeszy Adolf Hitler zarządził, że w ciągu czterech lat wszystkie obszary polityki, społeczeństwa i gospodarki muszą być „zdolne do wojny”. Dla sektora gospodarczego oznaczało to zabezpieczenie popytu na pracowników potrzebnych do produkcji i świadczenia usług we wszystkich dziedzinach gospodarki i życia, gdy większość męskiej siły roboczej została powołana do służby wojskowej, jako żołnierze Wehrmachtu. W tym kontekście Wehrmacht utworzył system obozów jenieckich na terenie całej Rzeszy. Od 1939 roku jeńcy wojenni byli systematycznie wykorzystywani jako robotnicy przymusowi w wielu sektorach gospodarki. Obóz taki został założony już w pierwszych dniach wojny we wrześniu 1939 r. na południowo-wschodnich obrzeżach Görlitz, w Görlitz Heide (dziś Puszcza Zgorzelecka): Obóz Główny VIII A, w skrócie Stalag VIII A.

Pod koniec wojny uwięzionych tam było około 120.000 żołnierz z wielu krajów. Przetrzymywani byli oni w barakach, które zostały zaprojektowane i wyprodukowane w Niskiej i w regionalnych fabrykach.

Od 2007 roku stowarzyszenie Meetingpoint Music Messiaen zobowiązało się do ponownego opracowania historii Stalagu VIII A. Szczególną uwagę poświęca się pamięci francuskiego kompozytora Olivera Messiaena, który został tam uwięziony w latach 1940/41 i 15 stycznia 1941 roku wraz z innymi więźniami dokonał premiery swojego słynnego „Kwartetu na koniec czasu”.

Barak na terenie Zakładu Związku Opieki Społecznej dla Robotników przy Krölstraße został wykonany w Görlitz Moys (dzisiaj Zgorzelec Ujazd) przez FHG Holzbau Fedor Hiller Görlitz. Ten typ baraku zaprojektowano pierwotnie dla Sił Powietrznych. Został on jednak wzniesiony w tym miejscu w 1942 roku, w celu rozbudowy ówczesnego Szpitala Centralnego.

Mimo że nie ma to bezpośredniego związku z obozem jenieckim stowarzyszenie Meetingpoint Music Messiaen wsólnie z polską Fundacją Pamięć Edukacja Kultura poszukuje sposobów na uprzątnięcie, odrestaurowanie i odbudowę przynajmniej części baraków na terenie byłego obozu jenieckiego. Oprócz otwartego w 2015 roku Centrum Pamięci, Edukacji i Kultury „Meetingpoint Music Messiaen” można tam też zorganizować specjalne wystawy.